تولید محتوای کاربردی، مفهومی و در عین حال با زبانی ساده پیرامون رشته مهندسی نفت

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «تخلخل» ثبت شده است

شعاع تحقیق «Radius of investigation»

✅ زمانیکه چاه را جریان می دهیم یک پالس فشاری ایجاد می شود و درون مخزن حرکت می کند مانند انداختن سنگ درون آب. اگر فرض کنیم مخزن کاملا همگن «یعنی پارامترهای مخزن در در نقاط مختلف یکسان باشند» و همسانگرد «یعنی در یک نقطه مشخص پارامترهای مخزن در جهات مختلف یکسان اند» باشد، حرکت موج فشاری بصورت دایره ای می باشد. این حرکت بصورت کاملا ایده آل بوده و در واقعیت همچنین چیزی نداریم.

✅ دو پارامتر مهم در تعریف شعاع تحقیق وجود دارد که زمان و انتشار هیدرولیکی «Hydraulic diffusivity» می باشند. هرچقدر زمان بیشتر بگذرد میزان شعاع تحقیق بیشتر می شود. پارامتر انتشار هیدرولیکی متشکل از چند خاصیت مهم سنگ و سیال می باشد. تراوایی، تخلخل، تراکم پذیری و ویسکوزیته با همدیگر این پارامتر را تشکیل می دهند. اثر هر کدام از این پارامترها متفاوت می باشد

✅ هرچقدر که تراوایی بیشتر باشد میزان انتشار هیدرولیکی و درنتیجه شعاع تحقیق بیشتر است. بعنوان مثال ممکن است که در یک مخزن با تراوایی کم «Tight Reservoir» ، چند سال طول بکشد تا اثر فشاری به مرزهای مخزن برسد اما در یک مخزن تراوا، پس از چند روز اثر مرزها را ببینیم.

✅ تراکم پذیری نفت بسیار کمتر از گاز می باشد. اثر تراکم پذیری روی شعاع تحقیق معکوس می باشد. هرچقدر تراکم پذیری کمتر باشد شعاع تحقیق بیشتر است وبالعکس. بنابراین شعاع تحقیق در شرایط برابر در چاه های نفتی بیشتر از شعاع تحقیق در چاه های گازی می باشد. از لحاظ مفهومی مثل حرکت صوت می باشد که درون جامدات بیشتر از نفت و درون نفت بیشتر از گاز می باشد. لاگ صوتی نیز با استفاده از این مفهوم تخلخل سازند را مشخص می کند.

✅ اثر تخلخل نیز بر روی شعاع تحقیق معکوس می باشد. هرچقدر تخلخل بیشتر باشد شعاع تحقیق کمتر است. موج فشار همانند موج صوتی، بصورت فیزیکی می باشند و توسط ارتعاش منتشر می شوند. زمانیکه تخلخل کمتر باشد یعنی قسمت جامد سنگ بیشتر است و کمتر حفره وجود دارد درنتیجه موج فشاری بیشتر منتشر می شود و شعاع تحقیق بیشتر می شود.

✅ از بین پارامترهای تشکیل دهنده انتشار هیدرولیکی، تخلخل و تراوایی از خواص سنگ مخزن و ویسکوزیته و تراکم پذیری از خواص سیال مخزن می باشند.

✅ میزان دبی جریان تاثیری روی مقدار شعاع تحقیق ندارد. یک موج را درنظر بگیرید. سرعت حرکت موج درون مخزن تابعی از انتشار هیدرولیکی و پارامترهای تشکیل دهنده آن می باشد درحالیکه دامنه موج تابعی از میزان دبی است. بخاطر همین حتی اگر در روز یک قطره نفت هم تشکیل شود بازهم تغییر فشار را خواهیم داشت و موج فشاری درون مخزن حرکت می کند اما چون دبی جریان و دامنه موج خیلی کم است نمی توانیم خواص مخزن را اندازه گیری کنیم. پس اگر می خواهیم تستی داشته باشیم که بتوانیم پارامترها را با آن بدست آوریم بایستی مقدار دبی کافی را داشته باشیم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰

انواع سنگ مخزن

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (4)


سنگ مخزن سنگی است که در آن نفت و گاز یافت می‌شود. بطور کلی سه نوع سنگ مخزن وجود دارد که عبارتند از: سنگ‌های آهکی، ماسه‌ای و دولومیتی


1. سنگ‌های ماسه‌ای از نوع کوارتز و یا سیلیس هستند. ساختار مولکولی‌شان در نقاط و ارتفاعات مختلف تغییر می‌کند.



2. سنگ‌های آهکی (Limestone) و دولومیتی (Dolomite) سوراخ‌های ریزتری دارند، میزان تخلخل آنها کمتر است و دارای شکاف می‌باشند. قسمت تخلخل‌شان را ماتریکس، و مخازن از این جنس را مخازن شکافدار طبیعی (NFRs) می‌نامند. مخزن آهکی و دولومیتی خیلی به هم شبیه‌اند و در مخازن آهکی بیشتر کلسیت یا کلسیم کربنات وجود دارد. تنها تفاوت این دو مخزن در این است که نفوذپذیری مخازن دولومیتی بیشتر است و درنتیجه نفت راحت‌تر در آن جریان پیدا می‌کند. مخازن دولومیتی و آهکی نرم‌تر از مخازن ماسه سنگی‌اند.


نکته: بیش از 90 درصد مخازن نفتی ایران از جنس کربناته (سنگ آهک و دولومیت) هستند. سهم زیادی از مخازن دنیا نیز از نوع کربناته هستند!


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰