تراوایی (Permeability)

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (13)

☑️  تراوایی دارای بعد m^2 است یعنی از جنس مساحت و سطح مقطع می‌باشد. در جایی که مخازن کربناته تولید زیادی دارند اکثراً بخاطر سطح تماس و مساحت بیشتر شکاف است نه ماتریکس؛ یعنی اگر شکاف و ماتریکس با چاه ارتباط داشته باشند به عنوان مثال از ماتریکس 2 بشکه تولید داریم و از شکاف 2 هزار بشکه. برای افزایش سطح تماس مخزن و چاه می‌توان حفاری شعاعی، حفره‌های افقی و شکاف مصنوعی ایجاد کرد. با استفاده از علم زمین‌شناسی و مکانیک سنگ فشار لازم برای ایجاد شکاف را محاسبه می‌کنیم. زمانی که سطح تماس چاه و مخزن افزایش یابد عملکرد IPR بهبود بخشیده می‌شود. 

بیشتر بخوانید: تعریف نفوذپذیری مطلق و مؤثر

بیشتر بخوانید: تراوایی میانگین

انواع سنگ مخزن

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (4)

سنگ مخزن سنگی است که در آن نفت و گاز یافت می‌شود. بطور کلی سه نوع سنگ مخزن وجود دارد که عبارتند از: سنگ‌های آهکی، ماسه‌ای و دولومیتی. 

1. سنگ‌های ماسه‌ای از نوع کوارتز و یا سیلیس هستند. ساختار مولکولی‌شان در نقاط و ارتفاعات مختلف تغییر می‌کند.

2. سنگ‌های آهکی (Limestone) و دولومیتی (Dolomite) سوراخ‌های ریزتری دارند، میزان تخلخل آنها کمتر است و دارای شکاف می‌باشند. قسمت تخلخل‌شان را ماتریکس، و مخازن از این جنس را مخازن شکافدار طبیعی (NFRs) می‌نامند. مخزن آهکی و دولومیتی خیلی به هم شبیه‌اند و در مخازن آهکی بیشتر کلسیت یا کلسیم کربنات وجود دارد. تنها تفاوت این دو مخزن در این است که نفوذپذیری مخازن دولومیتی بیشتر است و درنتیجه نفت راحت‌تر در آن جریان پیدا می‌کند. مخازن دولومیتی و آهکی نرم‌تر از مخازن ماسه سنگی‌اند.

نکته: بیش از 90 درصد مخازن نفتی ایران از جنس کربناته (سنگ آهک و دولومیت) هستند. سهم زیادی از مخازن دنیا نیز از نوع کربناته هستند!