مشکل تولید گاز اضافه

☑️ تولید گاز بستگی به مکانیزم رانش مخزن دارد. تولید گاز اضافه از طریق کنترل تأسیسات روی سطح زمین و یا با استفاده از لاگ‌هایی مثل لاگ دما برای دبی‌های مختلف قابل شناسایی است. با بالا رفتن نسبت گاز به نفت تولیدی میزان فشار در سطح افزایش می‌یابد زیرا ستون سیال سبک‌تر می‌شود و راحت‌تر بالا می‌آید.

 برای حل این مشکل:

1. اگر چاه به صورت حفره باز تکمیل شده باشد با راندن یک لوله آستری جدید «Gas Exclusion Liner» که می‌تواند تا انتهای چاه برود جلوی تمام ناحیه تولیدی گاز و نفت را می‌گیرد. سپس با مشبک کردن لایه نفتی دوباره چاه را به مدار تولید برمی‌گردانیم. یک روش دیگر این است که آستری جدید را فقط در قسمت گازی رانده و از ناحیه نفتی به صورت حفره باز تولید کرد. 

2. اگر چاه به صورت جداره پوش تکمیل شده باشد ابتدا توسط مگنست که به راحتی در اسید حل می‌شود بخش نفتی را مسدود می‌کنیم. سپس توسط پکرهای قابل بازیافت قسمت بالای مشبک گازی را با سیمان ریختن مسدود می‌کنیم. دوباره با حفاری کردن مگنست در مشبک‌های نفتی و تزریق اسید قسمت تولیدی نفتی را احیا می‌کنیم.

فشار سرچاهی معیاری برای تشخیص تولید آب یا گاز

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (23)

فشار سرچاهی از ملاک‌های مهم برای تشخیص مشکلات بوجود آمده برای چاه می‌باشد. زمانیکه تولید آب داشته باشیم سیال ستون چاه سنگین شده و اختلاف فشار زیادی ایجاد می‌کند. در این حالت فشار سرچاهی کاهش می‌یابد و کمتر از حالت نرمال یعنی بدون تولید آب می‌شود. زمانیکه گاز تولید می‌شود باعث سبک شدن سیال ستون چاه شده و در نتیجه فشار سرچاهی افزایش می‌یابد. پس همواره بایستی فشار سرچاهی را بررسی کرده و زمانیکه تغییرات غیرعادی داشت سریعاً علت را پیدا کرد.

کانال سایت نفت مارکت در تلگرام

بیشتر بخوانید: فایل آموزشی نمودارهای عملکرد مخزن و چاه

مسدود سازی چاه «Plugging»

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (22)

یک وسیله مکانیکی مثل قفل فرمان ماشین می‌باشد. پلاگ‌ها مثل آستری‌ها و Casing hanger ها به لوله جداری متصل می‌شوند. مکانیزم عملکردشان جوری است که دارای Anchor هایی‌اند که مثل انبردست دنده دنده می‌باشد و در دو جهت در جداری فرو می‌رود تا نه حرکت رو به بالا داشته باشد نه رو به پایین. یک قسمت لاستیکی دارند که بر اثر انبساط حجم، داخل لوله را پر می‌کنند. برخی از آنها مثل کاسه‌هایی می‌باشند که در هم می‌روند و برخی دیگر به حالت توده‌ای جمع می‌شوند. مطلوب ما در پلاگ کردن تحمل 1200 پام اختلاف فشار می‌باشد. دارای دو جنس سیمانی و فلزی می‌باشند. اگر قصد ادامه حفاری را داشته باشیم بعد از پلاگ کردن، از نوع سیمانی استفاده می‌کنیم. مهم‌ترین قسمت پلاگ setting tool می‌باشد و قطر، طول، عدم تغییر شکل، مکانیزم عملکرد و ... آنها برای ما مهم می‌باشد. 

یک نوع رایج setting tool ها PSP می‌باشد که توسط فرمانی از بالا شیر باز می‌شود و پیستون به سمت پایین جابجا می‌شود و باعث جابجایی میله آن می‌شود. نکته مهم اینکه سیال چاه بایستی تمیز و تراکم‌پذیر باشد تا بتواند نیروی هیدرولیکی ایجاد کند. معمولا طول آنها 13 متر و قطرشان 2 اینچ می‌باشد. بعدا از Plugging باید حداقل 10 فوت سیمان بریزیم.

PSP=Positive Setting Plug

کانال سایت نفت مارکت در تلگرام

لوله جداری سطحی «Surface Casing»

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (18)

✅ این لوله‌ها در حدود 60 متر می‌باشند. زمانیکه حفاری را آغاز می‌کنیم، چون در اوایل، سازند نرم می‌باشد ممکن است طی چند ساعت یا نهایتاً یک روز آماده قرار دادن این جداری در داخل چاه باشیم. پس زمانیکه دکل برای حفاری به محل چاه اعزام می‌شود این لوله‌ها را نیز همراهش می‌فرستند. این جداری ضخامت زیادی ندارد زیرا در ابتدای حفاری، سازند فشار آن چنانی ندارد، اما در صورت برخورد با زمین یا دیواره چاه ممکن است که آسیب ببینند، به همین دلیل در ابتدای این جداری کفشک راهنما می‌بندند که باعث هدایت این لوله‌ها و عدم گیر کردن لبه‌های آنها می‌شود.

چرا برخی اوقات برای رسم نمودار مشتق فشار از زمان معادل آگاروال (dte) استفاده می‌کنیم؟

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (6)

🔰 جواب: اکثر منحنی‌های الگو (Type Curves) برای تست کاهش فشار بدست آمده‌اند. حالا ما می‌خواهیم کاری کنیم که بشه از این منحنی‌های الگو در تست ساخت فشار هم استفاده کنیم. پیشنهادی که آگاروال (Agarwal) داده این هست که یک زمان معادل تعریف شود؛ یعنی زمان ساخت فشار را به زمان معادل کاهش فشار تبدیل کند.

با این کار، ما می‌توانیم نمودار مشتق فشار را برحسب dte رسم کنیم و با استفاده از منحنی‌های الگوی تولید شده برای تست کاهش فشار، به تفسیر تست‌های ساخت فشار بپردازیم!

بیشتر بخوانید: روش رسم و محاسبه مشتق فشار در اکسل (فایل ویدئویی)

بیشتر بخوانید: شرط استفاده از زمان معادل آگاروال

آشنایی با چند ابزار بهره‌برداری

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (5)

☑️ شیرهای یک طرفه «Check Valve»: این شیرها بین چاه و منیفلد (Manifold) نصب می‌شوند تا مانع برگشت سیال و جریان از آن به سمت چاه شوند. 

☑️ دستگاه‌های تفکیک موازی «Parallel Separator»: به‌جای استفاده از یک تفکیک‌گر بزرگ گاهی از دوتا استفاده می‌کنند که برای فرآورش جداگانه گروهی چاه‌ها مناسب است. مثلاً اگر چاهی نسبت آب به نفت بالایی داشت توسط یک تفکیک‌گر جدا و به سمت مسیر مطلوب هدایت می‌شود.

☑️ شیرهای اصلی «Main or Master Valve»: از شیرهای اصلی  برای باز و بسته کردن جریان استفاده می‌شود.

☑️ شیرهای جانبی «Wing or Side Valve»: در دو طرف تاج چاه قرار دارند و برای باز و بسته کردن جریان استفاده می‌شوند.

☑️ شیرهای دالیزی «Annulus Valve»: در چاه‌هایی که با مکانیزم برداشت مصنوعی تولید می‌کنند، از فضای دالیز و شیر آنالوس برای تزریق گاز و یا تخلیه فشار پشت لوله‌های جداری استفاده می‌شود.

☑️ کاهنده جریان «Choke»: دبی جریان را تنظیم می‌کند و فشار سرچاهی را به فشار کمتر از خط لوله جریانی کاهش می‌دهد. همچنین برای مستقل کردن فشار جریانی از فشارهای پایین دست چوک بکار می‌رود.  چوک یک نوع شیر می‌باشد. 

به جریان انداختن چاه، زنده‌سازی چاه، احیاء چاه «bring in»

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (2)

👈 هر سه تای این تعاریف (به جریان انداختن چاه، زنده‌سازی چاه، احیاء چاه) یک مفهوم دارند.

پس از عملیات‌های مشبک‌کاری و اسیدکاری و برخی اوقات به دلیل تجمع سیالات سنگین در ستون چاه، برای به جریان انداختن چاه باید ستون سیال چاه را سبک کنیم که در صنعت معمولاً نیتروژن را تزریق می‌کنیم. انجام این عملیات به دو روش زیر صورت می‌گیرد:

۱) انتقال نیتروژن مایع به محل چاه و تبدیل آن به گاز با حرارت دادن و سپس تزریق آن به چاه توسط لوله مغزی سیار یا لوله مغزی‌های بلند نصب شده در چاه

۲) استفاده از بسته مولد سیار تولید و تزریق نیتروژن: در این حالت با استفاده از پکیج‌های مخصوصی، نیتروژن موجود در هوا را گرفته و به صورت پیوسته به چاه تزریق می‌کنند.

✅ مقایسه این دو روش:

در روش اول معمولاً به صورت ۷ هزار گالنی نیتروژن را استفاده می‌کنند و در مدت چند ساعت آن را به چاه تزریق می‌کنند. اما در روش دوم بدون محدودیت مقداری و با خلوص بالای ۹۷ درصد که مقدار قابل قبول می‌‌باشد در صنعت و در مدت زمان مورد نیاز با توجه به شرایط عملیاتی چاه نیتروژن را تزریق می‌کنند.

نکته: زمانیکه عملیات اسیدکاری انجام می‌دهیم پس از پایان عملیات برای زنده‌سازی و احیاء چاه معمولا با استفاده از لوله مغزی سیار و تزریق نیتروژن ستون سیال چاه را سبک کرده و باعث به جریان افتادن چاه می شوند. در چاه های گچساران اکثرا بدلیل داشتن لوله مغزی‌های بلند لازم نیست که لوله مغزی سیار را برای این کار استفاده کرد.

نمودار ارزیابی مخزن «Repeat Formation Test»

سلسله مطالب کاربردی در مهندسی نفت (1)

☑️ در این روش توسط ابزارهای وایرلاین (wireline) یا ای-لاین (E-line) گیج فشاری را به درون چاه می‌فرستند که هم در داخل حفره باز و هم در داخل جداره پوش کاربرد دارد. این روش بطور پیوسته فشار را در اعماق مختلف ثبت می‌کند و گرادیان فشاری بدست می‌آید. کاربردهایی که این تست دارد شامل: 

• تعیین فشار اولیه مخزن، 
• گرادیان فشاری درون مخزن و با توجه به آن تشخیص سطوح سیالات درصورت وجود، 
• تشخیص ناهمگونی عمودی یا همان ارتباط بین دو یا چندلایه
• و  ...

بطور خلاصه خروجی این تست فشار در مقابل عمق می‌باشد.

☑️  ابزار DST فشار اولیه و میانگین مخزن را تنها در یک عمق مشخص اندازه می‌گیرد. داده‌های بدست آمده از این تست فشار در مقابل زمان می‌باشد.

☑️  ابزارهای wireline و E-line برای انتقال ابزار به چاه استفاده می‌شوند و بصورت Real time عمل می‌کنند به این معنی که داده‌های ثبت شده را همان لحظه از طریق کابلی که دارند به سطح انتقال می‌دهند.